Internette blog siteleri dolanirken gordum ki Craigslist'te bir bayanin kendisine koca bulmak icin yayinladigi bir yazi ve bunun uzerine bir yatirim uzmaninin yaptigi analiz ve verdigi cevap iktisatcilar ve financilar tarafindan kahkalarla karsilanmis.
Iktisadi analiz becerisinin en alakasiz olabilecegini dusundugunuz bir durum da dahi ne derece faydali olup, sizi yanlis karar verme durumundan kurtarabilecegine dair guzel bir diyalog. Ben usenmeden oturup turkceye cevirdim.
Iste guzel, etkiliyici oldugunu iddaa eden bayanin bir koca adayindan bekledikleri ve bi finanscinin ona verdigi yanit:
Nerede Yanlis Yapiyorum?
Ok, lafi dolandirmak biktim. Ben 25 yasinda guzel (olaganustu guzel) bir kizim. Ayrica anlasilir ve harikulade. Newyork'lu degilim. Evlilik icin yillik en azindan 500000$ geliri olan bir adam ariyorum. Kulaga ne kadar garip geldiginin farkindayim ama sunu da dusunun ki yillik yarim milyon dolar New York gibi bir yer icin orta sinif sayilabilecek bir gelir. Yani cok abartmiyorum sanirim.
Var mi buralarda yillik yarim milyon dolar kazanan biri? Ya da onlardan birisinin karisi? Bana ipucu verebilir misiniz? Yillik 200-250bin dolar kazanan bir is adamiyla iliskim oldu ama maddi anlamda engellerle doluydu. 250bin dolar bana bati central park'ta yasamayi vaadetmeye yeterli degil. Yoga derslerinden tanidigim bir kadin bir yatirim danismaniyla evlendi ve suan Tribeca'da yasiyor, o kadindan eksik hicbir seyim yok. O zaman o neyi dogru yapiyor? Nasil onun seviyesine erisebilirim?
Asagida sorularimi siraliyorum:
- Bekar zengin adamlar nelerde takiliyorlar? Bana belirli bar, restorant isimleri verebilir misiniz?
- Bir esten beklediginiz nelerdir? Lutfen durust olun beyler, duygularimi incitmekten korkmayin.
- Ozellikle bir yas araligini hedeflemeli miyim? (bu arada ben 25 yasindayim.)
- Neden yukari dogu tarafindaki savurgan hayat yasayan kadinlar bu kadar basitler? Zengin adamlarla evli ama onlara hicbir sunamayacak kadar "duz, basit" kadinlar gordum. Diger yandan barda tek basina oturmaya mahkum olmus inanilmaz hatunlar? Buradaki sorun nedir?
- Hangi meslek gruplarina bakmam lazim? Herkes avukat, yatirim danismani, doktorlari bilir. Bu adamlar gercekte ne kadar kazanir ve kerelerde takilirlar? Su hedge fundcularin takildiklari yerler nereler?
- Evlilik yada sadece kiz arkadas olma konusunda nasil karar verirsiniz? Ben sadece EVLILIK ariyorum.
Lutfen hakaret edecek seyler yazmayin. Ben burada kendimi durustce ortaya koyuyorum. Butun guzel kadinlar yuzeyseldir en azindan ben oyleyim. Cikamayacagim adamlar aramiyorum, gorunusu, kulturu, zevkleri uymayan.
Iste finansci dostumuzun zekice analizi ve verdigi yanit:
Yazinizi buyuk bir ilgiyle okudum ve ikileminizi son derece anlamli buldum. Size su analizi sorununuz icin sunuyorum:
Oncelikle ben sizin zamaninizi harcamiyorum. Yillik yarim milyon dolardan fazlasini kazanan biri olarak sizin kriterlerinize uyuyorum. Bunu belirttikten sonra ne dusundugume gelince: Tum yonetim, isletme kurallarini bi kenara birakalim, oneriniz basit bir ticaret: Siz ortaya guzelliginizi ben de parami getiriyorum.
Benim gibi bir adam icin teklifiniz sirdan, basit ve boktan bir is teklifi. Bakin neden? Buraya kadar guzel, sorun yok. Ama soyle bir mahzur var ki, zamanla sizin guzelliginiz sonecek ama benim gelirim surekli artmaya devam edecek. Aslinda benim gelirim buyuk ihtimal artacak ama su kesin ki siz gittikce guzellesmeyeceksiniz.
Iktisadi terimlerle aciklamak gerekirse siz deger kaybeden bir kiymetli varlik (asset) iken ben deger kazanan kiymetli bir varligim. Ayrica sadece deger kaybetmiyorsunuz, deger kaybetme hiziniz da gittikce hizlaniyor. Izin verin aciklayim: Suan 25 yasindasiniz ve onumuzdeki 5 yil icin bu muthis guzelliginiz devam edecektir ama her gecen yil azalacaktir bu. Hele 35'e geldiginizde kafaniza bir tas dusecektir.
Wall Street terimleriyle de aciklamak gerekirse sizi bir ticari pozisyon (trading position) olarak dusunebiliriz, satis degil tut (not a buy and hold) Yani engel... evlilik. Ticari yaklasimla sizi satin almak mantikli degil (bu benden istediginiz sey) Onun yerine leasing etmeyi tercih ederim! Belki cok acimasiz oldugumu dusunuyorsunuz ama sunu soylemeliyim ki eger param gidecekse, yani siz de, guzelliginiz gittikce azaldigi icin bir ciktiya "out" ihtiyacim var. Bu kadar basit. Dolayisiyla bu anlasma evlilik yerine cikma "dating" durumunda mantikli olur.
Bundan konudan ayri olarak, kariyerimin ilk yillarinda etkin marketler ile "efficient market" ilgili calistim. Sunu merak ediyorum ki, sizin gibi cazibeli, guzel ve harikulade bir guzellik nasil olurda aradigini su ana kadar bulamaz? Dolayisiyla guzelliginizle ilgili bahsettiklerinize inanmakta zorluk cekiyorum.
Bu arada, her zaman kendiniz icin para yapabilecek bir yol bulabilirsiniz ve sonra bu zor konusmalara gerek kalmaz.
Ama su da var ki, siz yinede yolunuzu bulacaksiniz. Klasik "pump and dump"! (hisse senedi fiyatlariyla ilgili yanlis, yanli yorumlar sonrasinda fiyatlarinin birden artip sonrasinda sonmesi)
Umarim soylediklerim sizin icin yardimci olur ve soylediginim gibi leasing olayina girmeye karar verirseniz haberim olsun.
New York etkiliyici bir yer...
Afrodit'in yüz ifadesini merak ettim bu cevabı okuyunca :)Ekonomist sağlam adammış ama çözdü olayı hemen.