Afrika'nin ekonomik durumu genelde ekonomik buyume konusunda yasanan bir cokuntu hatta felaket gibi gorulur. Kisi basina dusen gelir durumuyla dunya'nin en fakir bolgelerinin basinda genelde Afrika ulkeleri gelir. Peki bu durumun temel sebebi ne olabilir?
Ulkelerin ekonomik gelismelerini aciklamak konusunda ulkedeki yerlesik ''enstutulerin'' onemini vurgulayan Daron Acemoglu'nun calismalari pekcok soru isaretine tatmin edici cevaplar verebilecek boyuttalar. "The Colonial Origin of Comparitive Development: An Empirical Investigation" adli calismasi ekonomi literaturundeki en carpici makalelerden biri. Bu makalede batili devletlerin kolonize etmeye calistiklari yillarda karsilastiklari gucluk ile bu ulkelerin suan ki ekonomik buyumeleri arasinda ters yonlu ve anlamli bir iliski bulunmus. Genel mantik soyle: Batililar geldikleri yerlerde fazla direnisle karsilasmayip az sayida askeri kayip verdiklerinde buralarda ''bati tipi'' enstutulerin kurulmasi daha kolay olmus. Bu erken zaman enstutuleri kendisini takip edecek guncel enstutulerin var olmasina ve bu guncel enstutulerde suan ki ekonomik buyumenin saglanmasina zincirleme sebeb olurlar.
Aslinda yaklasimdan soyle basit bir sonuc cikarmak mumkun: ''Bakin dedik size, beyaz adamin sakasi olmaz diye. Tasla sopayla kovacagin yerde beyaz adami biraksaydin sana guzel guzel bati tipi enstutuler kursaydi belki bugun boyle surunmezdin.''
Bu sonucu fakir afrika'lilar her halde ''ahh ulan elim kirilsaydi da direnmeseydim bu beyaz kafali adamlara'' diye degerlendirebilir. Ama ote yandan bu dostlarimiz icin biraz olsun umut verici olan bilimsel bir calisma Jan-Pieter Smits tarafindan ''Economic Growth and Structural Change in Sub Saharan Africa Druring the 20. century: New Empirical Evidence and Outlook to 2030'' ismiyle kaleme alinmis. Eldeki verilerin yardimiyla yaptigi analizde pekcok afrika ulkesinin kolonize olmadan onceki yillarda ciddi anlamda ekonomik buyumeyi yasadigini ve bunu varolan kendi dinamikleri icinde gerceklestirdigini ortaya koyuyor. Yani bizde ki ''Muhtac oldugun kudret damarlarindaki asil kanda mevcuttur '' tipi bir durum.
Afrika'lilarin ekonomik gelisme konusunda beyaz adama ne kadar ihtiyaci olup olmadigi tartismali bir konu ama 2030 icin varilan ongoruler pek de ic acici sayilmaz. Yapilan tahmine gore sub Saharan bolgesinde 2030 yilinda kisi basi gelirin ortalama 1400$ civarinda olacagi soylenmis. Hizli ekonomik buyume trendlerin yasandigi 21. yuzyil baslangicinda, bu durum Afrika ile gelismislik farkinin daha da acilacagini gosteriyor.

Etiketler: akademik, ekonomik buyume